Rekomendowana dostępność usług bankowych wynosi aż 99,98%. Czy utrzymanie tak wysokiego poziomu dostępności jest możliwe bez dużych nakładów finansowych? Jaką rolę w tym procesie odgrywa monitoring infrastruktury IT? Co zyskuje bank, monitorując swoją infrastrukturę i czy rzeczywiście go potrzebuje?

Artykuł jest przeznaczony dla kadry kierowniczej i menedżerów w banku, którzy rozważają wdrożenie  / optymalizację systemu monitoringu infrastruktury informatycznej, a także dla kierowników działów IT, którzy będą odpowiedzialni za przeprowadzenie tych zmian.

Szacowany czas czytania: 8 minut.

Infrastruktura informatyczna banku należy do tych o najwyższej skali i złożoności. Dodatkowo podlega szczególnym wymaganiom i rygorystycznym regulacjom prawnym. Jakie standardy musi zapewniać?

• Bezpieczeństwo i zgodność z regulacjami. To dla banku absolutny priorytet. Banki muszą przestrzegać wielu przepisów dotyczących bezpieczeństwa, ochrony danych i innych standardów obowiązujących w branży finansowej.
• Odporność na awarie: Infrastruktura bankowa musi być wyjątkowo niezawodna. Przerwy w dostępie do usług bankowych mogą prowadzić do poważnych konsekwencji dla klientów i reputacji banku.
• Wysoka dostępność: Usługi bankowe muszą być dostępne praktycznie cały czas. Infrastruktura IT banku jest projektowana tak, aby minimalizować przestoje i przerwy w działaniu usług.
• Bankowość elektroniczna: Współczesne banki oferują klientom szeroki zakres usług bankowych online, w tym bankowość internetową i mobilną.
• Szybkość i wydajność: Wymagania dotyczące szybkości przetwarzania transakcji finansowych są bardzo istotne. Infrastruktura IT musi zapewniać wystarczającą moc obliczeniową i przepustowość sieciową, aby obsługiwać duże ilości transakcji w czasie rzeczywistym.
• Integracja i migracje: Banki korzystają z wielu, zarówno nowych, jak i starszych systemów informatycznych. Konieczne jest ich integrowanie oraz przeprowadzanie bezpiecznych migracji w celu uniknięcia zakłóceń w usługach.
• Dane klientów: Banki przechowują ogromne ilości wrażliwych danych klientów, takich jak dane osobowe, numery kont bankowych i historie transakcji. Infrastruktura IT musi gwarantować poufność, integralność i dostępność tych danych.

W świecie idealnym utrzymanie infrastruktury informatycznej banku pewnie nie stanowiłoby dla dyrektorów i administratorów IT problemu.  Środowisko bankowe działałoby niezawodnie przez całą dobę, przez 7 dni w tygodniu. Bezpieczne, niezawodne, skalowalne i elastycznie dostosowujące zasoby do obciążenia. Awaria jednego komponentu nie powadziłaby do zakłóceń w działaniu całego systemu, a plany awaryjne byłby w pełni przygotowane, aby minimalizować czas przestoju. 

Niestety rzeczywistość wygląda inaczej. Awarii, przerw technicznych i problemów systemu bankowości elektronicznej administratorzy infrastruktury doświadczają nie tylko w okresie świątecznym, czyli w okresie wzmożonych transakcji płatniczych. Dla przykładu 17 kwietnia 2023 roku aż 6 banków odnotowało awarie swoich serwisów internetowych, a dwa dni później problemy z zalogowaniem mieli klienci kolejnego banku. Co nie pozostanie bez wpływu na średni poziom obsługi (Service Level) dla bankowości elektronicznej w 2023 roku. 

Utrzymanie rekomendowanej (99,98%) dostępności usług bankowych nakłada na osoby odpowiedzialne za infrastrukturę informatyczną ogromną presję. A co gorsza, mają na to zadanie coraz mniej czasu. Utrzymanie infrastruktury IT stanowi zaledwie wycinek ich odpowiedzialności, bo coraz więcej czasu poświęcają na wdrażanie systemów płatności oraz internetowych i mobilnych kanałów dystrybucji usług. 

Część banków może nadal borykać się z problemem systemów i oprogramowania, które nie są zoptymalizowane pod kątem dzisiejszych potrzeb biznesowych, a to może powodować problemy z integracją i kompatybilnością z nowymi technologiami. 

Architektura banków jest też wyjątkowo złożona – administratorzy muszą więc wykorzystywać wiele narzędzi odpowiednich dla każdego z wdrażanych rozwiązań, a jednocześnie każdy z dostawców urządzeń udostępnia inne narzędzia, które w lepszy czy gorszy sposób próbują monitorować ich stan. 

Banki spółdzielcze muszą konkurować z bankami komercyjnymi przy znacznie mniejszych możliwościach ponoszenia dużych nakładów na rozwój technologii. Dodatkowo odbudowa rentowności po pandemii wymagała od nich ograniczania kosztów – zmniejszeniu uległy koszty osobowe, a niektóre banki spółdzielcze były zmuszone podjąć decyzje o likwidacji nierentownych placówek. 

„Postępujący rozwój technologii oraz wzrost oczekiwań klientów w zakresie nowoczesnych usług finansowych stawia banki w obliczu wyzwań, którym nie wszystkie banki spółdzielcze są w stanie sprostać. Ponoszenie znaczących nakładów inwestycyjnych na infrastrukturę informatyczną, rozwój i inwestycje jest łatwiejsze w przypadku silnych instytucji”. 

Paweł Rudolf (UKNF, 2022)

Duże komercyjne banki stać na zaawansowane systemy zabezpieczeń rekomendowane przez Komisję Nadzoru Finansowego, ale mniejsze jednostki – w tym spółdzielcze – mają w tym zakresie pewne zaległości. Z czego to wynika? KNF publikuje rekomendacje, pozostawiając wybór ich zastosowania bankom, a wiele z nich wciąż nie zabezpiecza swojej infrastruktury informatycznej w sposób wystarczający, często nie mając świadomości istniejących zagrożeń. Co więcej, z uwagi na brak monitoringu infrastruktury nie są w stanie zauważyć nawet incydentów, które już miały u nich miejsce. 

Zdecydowanie tak i to jak najbardziej szczegółowego. Tak naprawdę każda firma, szczególnie ta produkcyjna, potrzebuje monitoringu infrastruktury, a banki nie są od tej reguły odstępstwem. Jest to wręcz warunek konieczny, obok kompetencji i właściwej organizacji pracy osób odpowiedzialnych za infrastrukturę banku, aby utrzymać tak wysoką dostępność usług. 

Czy można monitorować IT banku bez wysokich nakładów finansowych? Tak, w tej roli doskonale sprawdzi się oparty na licencji Opensource, czyli całkowicie darmowy ZABBIX, jedna z najlepiej ocenianych aplikacji do monitorowania środowiska informatycznego. 

Swoje pierwsze kroki ZABBIX stawiał właśnie w bankowości. W 1998 roku był wewnętrznym projektem Alexeia Vladisheva do monitorowania infrastruktury jednego z banków. Dziś Alexei jest CEO Firmy ZABBIX, z której rozwiązań korzysta kilkaset tysięcy firm na całym świecie. To czyni ZABBIX rozwiązaniem wiodącym w swojej klasie, szczególnie cenionym i rekomendowanym przez niezależne opiniotwórcze organizacje. 

W rankingu Gartnera, w kategorii “Bankowość” ZABBIX zyskał wśród użytkowników w Europie ocenę 4.9 punktów na 5 możliwych. W odpowiedzi na pytanie “dlaczego wybrałeś ten produkt”, administratorzy najczęściej wskazywali duży wpływ wydajnego monitoringu na procesy wewnętrzne banku — rozwój, poprawa wewnętrznej / operacyjnej efektywności oraz usprawnienie procesu podejmowania decyzji. A to w rezultacie przekłada się na budowanie relacji z klientami i poprawę wyników finansowych. Użytkownicy doceniają też silną społeczność administratorów ZABBIX, spójną wizję rozwoju produktu, skupienie na potrzebach klienta, jak również dostęp do wiedzy specjalistycznej poprzez sieć lokalnych partnerów.

ZABBIX | NARZĘDZIE DO PREWENCJI

Prewencja jest kluczowa w walce o wysoki poziom dostępności usług. Dzięki temu bank ma szansę zapobiegać incydentom i awariom, zanim klienci zdadzą sobie sprawę z jakichkolwiek problemów. To podstawa, żeby zyskać ich zaufanie i zbudować relacje. I nie narazić banku na koszty reklamacji, kar regulatorów, utraconych korzyści przychodów w związku z niedostępnością systemu, koszty prawne oraz koszty naprawy aplikacji, która nie była monitorowana i w której usterka zamieniła się w poważną awarię.

W banku każdy z systemów jest krytyczny w swoim obszarze, ponieważ każdy z procesów, które obsługuje uczestniczy w realizacji wyniku finansowego banku. Systemy i aplikacje muszą bezproblemowo komunikować się, wymieniać dane, magazynować dane w hurtowniach i umożliwiać ich pobieranie.

Usterka czy błąd systemu, wykryte dzięki monitoringowi mogą wydawać się niepozorne. Nie muszą od razu powodować niedostępności usługi, ale mogą ograniczyć jej funkcjonalność i wydłużyć czas obsługi. I prawie zawsze narastają stopniowo i kaskadowo skutkują awarią. Analiza kontekstowa logów zanim do niej dojdzie daje możliwość wyeliminowania błędu, zanim spowoduje poważne konsekwencje.

Szczególne znaczenie dla warstwy aplikacyjnej mają wszystkie rozwiązania wczesnego ostrzegania, czyli możliwości prewencyjne ZABBIXa. Monitoring ZABBIX w trybie ciągłym może monitorować całą warstwę aplikacyjną banku (API, skrypty, usługi, bazy danych poprzez ODBC, serwer) w tym dostępność:

• systemu transakcyjnego, w którym dokonuje się transakcji księgowych, bezgotówkowych, gotówkowych, kasowych i obsługuje poszczególne produkty (rachunki, produkty oszczędnościowo-depozytowe, kredyty, rozliczeniowe i kredytowe); 
• systemu kredytowego dla wszystkich rodzajów produktów (kredyt gotówkowy, ratalny, hipoteczny, linia pożyczkowa czy linia kredytowa, kredytowe); 
• systemów odpowiadających za ryzyko operacyjne banku, wykonujące testy warunków skrajnych, testy wypłacalności, rezerw; 
• systemów wewnętrznych wykorzystywane na potrzeby poszczególnych departamentów; 
• systemów monitoringu klientów; czy systemów windykacyjnych. 

Co więcej?

• ZABBIX może być również odpowiedzialny za mapowanie czy dany udział (dysk z bazą danych przechowującą np. wnioski 500+) jest podłączony do serwera, który te dane pobiera; 
• ZABBIX monitoruje tabele w bazach danych z wnioskami, sprawdzając, czy wszystkie wnioski były prawidłowo procesowane oraz monitoruje status wiadomości wysyłanych do klientów; 
• ZABBIX może też monitorować ważność certyfikatów SSL na stronach banków – poinformuje z wyprzedzeniem o zbliżającej się dacie wygaśnięcia certyfikatu, co pozwala z odpowiednim wyprzedzeniem zareagować, czyli zamówić, zakupić i zainstalować nowy.

Pamiętajmy, że środowisko aplikacyjne banku rozwija się bardzo dynamicznie. Monitoring warstwy aplikacyjnej i bazodanowej jest szczególnie istotny w okresie wdrożeniowym nowej funkcjonalności, obarczonym wysokim ryzykiem wystąpienia błędu.

ZABBIX | PEŁNA KONTROLA NAD INFRASTRUKTURĄ

W ZABBIX możesz monitorować całą rozproszoną architekturę swojego banku, a nawet oddzielnie poszczególne oddziały. Niezależnie od jej złożoności, rozproszenia, liczby urządzeń i producentów monitorowanych urządzeń, liczby baz danych i obsługiwanych aplikacji.

ZABBIX w stałych interwałach sprawdza, czy na serwerach dostępny jest ruch sieciowy, który jest niezbędny do działania całej usługi i wymiany danych między systemami. Jeżeli jakiś port nie odpowiada, monitoring o tym informuje. Sprawdzane może być również obciążenie na ruchu sieciowym, wysycenie pamięci czy procesora.  

Pełna kontrola nad infrastrukturą w jednym centrum dowodzenia z wizualizacją zebranych danych w postaci grafów, tabel i raportów w Grafanie. Przejrzysty widok, co ma rzeczywisty wpływ na stabilność pracy Twojej infrastruktury. 

ZABBIX | EFEKTYWNOŚĆ MONITORINGU

ZABBIX zautomatyzuje pracę administratorów i pozwoli zaoszczędzić dużo czasu i nerwów. Sam będzie nadzorował serwery, sprzęt sieciowy, domeny www, endpointy API, kontenery dockera, klastry Kubernetes, drukarki czy UPSy. Dzięki niemu precyzyjnie można zlokalizować problem, błyskawicznie dostać powiadomienie o nieprawidłowościach i awariach, zapobiegać przestojom wykorzystując natywne mechanizmy ZABBIXa w celu uruchamiania akcji naprawczych, zastępując w tej sytuacji człowieka. Administratorzy nie będą tracić czasu na przeglądanie logów, samodzielne rozwiązywanie problemów i szukanie potencjalnych zagrożeń. ZABBIX zrobi to za nich. I o wiele szybciej od nich.

ZABBIX zapewnia też stabilną pracę systemu w okresach obciążenia, na przykład w okresach kampanii reklamowych, kiedy banki obsługują większy napływ klientów i dla każdego wymagane jest przedstawienie indywidualnej oferty, czy w okresie wdrażania aktualizacji wynikających z obligatoryjnych zmian prawa unijnego. ZABBIX dostarczy informacji o obciążeniu infrastruktury, co pozwala na lepsze planowanie oraz realizację kolejnych celów biznesowych.

ZABBIX | AUTOMATYZACJA

ZABBIX oferuje wiele funkcji automatyzacji, które mogą pomóc w zarządzaniu monitoringiem i reagowaniu na problemy środowiska informatycznego. Może regularnie skanować sieć i sam dodawać nowe urządzenia oraz dodawać szablony monitoringu do nowych hostów, dzięki czemu nie trzeba tego robić ręcznie. 

Automatycznie, w zdefiniowanej hierarchii akcji podejmować działania naprawcze – wysłać powiadomienie do odpowiednich osób, uruchomić skrypt naprawczy lub wykonać inne działania. Czy wreszcie automatyczne tworzyć raporty i wykresy i dostarczać je regularnie na podany adres e-mail. 

Automatyzacja jest tak naprawdę kluczem do sukcesu, zwłaszcza tam, gdzie brakuje zasobów dedykowanych do obsługi systemu monitoringu. Automatyzując i wykrywając incydenty w infrastrukturze IT na wczesnym etapie, organizacja jest w stanie realnie obniżyć koszty. ZABBIX, dzięki szerokim możliwościom automatyzacji umożliwia rozwiązywanie problemów, zanim zostaną one zauważone przez klienta. 

Wytyczne duży nacisk kładą na automatyzację procesów nadzoru infrastruktury krytycznej w środowiskach teleinformatycznych banków i wykorzystanie do tego celu narzędzi informatycznych. Automatyczne procesy kontrolne mają za zadanie monitorowanie zagrożeń przed faktem, a nie po fakcie. Dane wygenerowane w systemie monitoringu ZABBIX mogą stanowić podstawę do analiz bezpieczeństwa i do wypełniania kwartalnych ankiet UKNF KRI. 

Jednak sam monitoring i automatyzacja nie wystarczą. Aby system monitoringu realnie wspierał organizację, musi być wykorzystywany w sposób przemyślany. 

Warto powierzyć zadanie konfiguracji systemu doświadczonym ekspertom, którzy nie tylko przeprowadzą kompleksowy audyt infrastruktury, lecz także aktywnie współpracują z Klientem, przeprowadzając szczegółową analizę procesów biznesowych. Dzięki takiemu podejściu możliwe będzie skonfigurowanie systemu zgodnie z unikalnymi potrzebami i celami przedsiębiorstwa, co przyczyni się do efektywnego działania całej infrastruktury oraz optymalizacji kluczowych procesów biznesowych.

Jeśli chciałbyś uzyskać wsparcie w zakresie monitorowania, którego potrzebujesz dla swoich serwerów, sieci, infrastruktury chmury, logów, baz danych, czy wydajności aplikacji — skontaktuj się z nami! Nasi inżynierowie chętnie udzielą Ci potrzebnych informacji i odpowiedzą na Twoje pytania. 

Aplitt od wielu lat współpracuje z instytucjami finansowymi, nie tylko na terenie Polski. Doskonale znamy i rozumiemy ich specyfikę oraz problemy, z jakimi się zmagają i wspieramy w dostosowaniu infrastruktury informatycznej do wymogów Rekomendacji D Krajowego Nadzoru Finansowego. Głównie w zakresie wdrożenia właściwych narzędzi technologicznych gwarantujących prowadzenie nadzoru nad infrastrukturą teleinformatyczną.